fiołek trójbarwny - Viola tricolor

shadowhunter22

fiołek trójbarwny – Viola tricolor

Wielu autorów jako główne zioło mające zastosowanie w leczeniu trądziku wymienia fiołek trójbarwny – Viola tricolor L., z rodziny fiołkowatych – Violaceae. Fiołek trójbarwny przez ludzi kojarzony jest jako zioło stosowane w leczeniu przewlekłych chorób skóry i zaburzeń przemiany materii. Na rynku, zwłaszcza zagranicznym pojawiły się niezliczone suplementy diety i leki zawierające w składzie zmikronizowane ziele lub ekstrakt z fiołka trójbarwnego. Fiołek jako roślina lecznicza była zalecana przez Paracelsus’a, Lonicerus’a, Matthiolus’a. Lonicerus uważał fiołek za środek wykrztuśny, napotny i przeciwgorączkowy. Paracelsus traktował fiołek jak środek przeciwko skrofulozie. Leclerc zalecał preparaty z fiołka trójbarwnego w leczeniu chorób skóry. Jako lek dermatologiczny (przeciwtrądzikowy) fiołek był propagowany przez dr Hugo Paul’a Friedrich’a Schulz’a (1853-1932) w XIX wieku.
Surowcem zielarskim jest ziele – Herba Violae tricoloris ujęte w Farmakopei Polskiej VI. Do składników czynnych zawartych w zielu fiołka tr. należą flawonoidy 0,2-0,4% rutozyd, luteolinę, witeksynę, orientynę, wiolantynę, saponarynę), śluzy – 8-10%, kwas salicylowy 0,06-0,30%, salicylan metylu, garbniki 2-5%, sole mineralne – do 11%, olejek eteryczny – 0,01%, antocyjany (peonidyna, delfinidyna), śluzy (do 10%), kwas kawowy (kwas fenolowy, pochodny kwasy cynamonowego), kwas kumarynowy, wiolaksantyna (karotenoid), zeaksantyna (karotenoid), kwas pirokatechowy i umbeliferon (hydroksykumaryna). Ciekawym składnikiem jest kwas kawowy, będący inhibitorem 5-, 12-, 15-LO (5-, 12, 15-lipooksygenazy); posiada właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i hepatoprotekcyjne. Mniej śluzów zawiera bardziej pospolity gatunek – fiołek polny – Viola arvensis Murray.
Niestety na rynku dostępny jest dość często surowiec bardzo niskiej jakości, zawierający nadmierną ilość zanieczyszczeń mineralnych, udział obcych gatunków, jak i nadmierny udział części łodygowych, znacznie mniej wartościowych od liści i kwiatów.
Dobrej jakości surowiec daje napar, który po odstaniu gęstnieje (śluzowacieje). Jest barwy jasno-herbacianej lub żółtej (jeśli dominowały młode części ziela i kwiaty, czyli najwartościowsze elementy).
Wodne wyciągi i ekstrakty wodno-alkoholowe z fiołka trójbarwnego, bogate w saponiny i flawonoidy, przyśpieszają wydalanie toksyn oraz zbędnych metabolitów z organizmu, wzmagają wydzielanie potu i łoju, działają rozkurczowo i silnie przeciwzapalnie. Zmniejszają łamliwość i przepuszczalność naczyń krwionośnych włosowatych. Regulują trawienie, zapobiegają zaparciom i obrzękom na tle zatrzymania chlorku sodu w ustroju. Fiołek trójbarwny zalecany jest przede wszystkim po zatruciach, przy przewlekłych schorzeniach skóry, w chorobach reumatycznych, w artretyzmie i naczyniowych chorobach oczu. Nie ma obawy przedawkowania przetworów z fiołka trójbarwnego. Najczęściej zalecany jest napar – Infusum Violae tricoloris: 1-2 łyżki rozdrobnionego ziela zalać 1-2 szklankami wrzącej wody; odstawić na 45 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 100-150 ml. Naparem można przemywać skórę twarzy i szyi 2 razy dziennie. Zastosowany zewnętrznie napar działa łagodząco, antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwwysiękowo i rozjaśniająco (przeciwplamiczo). Doskonałe są także okłady na oczy z naparu (30-minutowe) usuwające obrzęk i stan zapalny oraz cienie pod oczami.
Efekty stosowania preparatów fiołka trójbarwnego są widoczne pod warunkiem zażywania ich w sposób regularny (minimum 1 raz dziennie) i długotrwały (minimum 4-5 miesięcy). Nie należy jednak oczekiwać, aby samo picie naparu z fiołka przyczyniło się do wyleczenia choroby skórnej, np. trądziku.
Sproszkowane ziele fiołka trójbarwnego nie jest dobrą i efektywną w działaniu formą preparatu. Najwartościowsze są ekstrakty, napar i intrakt sporządzony na niskoprocentowym alkoholu.

Fiołek trójbarwny – Viola tricolor Linne oraz jasnota biała - Lamium album Linne
źródło obrazka: źródło obrazka: August Paul Dinand, Taschenbuch der Heilpflanzen, 1939 r

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]